Twierdza Szybenik (Chorwacja)
Twierdza
Szybenik
stanowi niezwykle interesujący kompleks czterech obiektów (współcześnie
określilibyśmy je jako forty) powstałych w XVI i XVII wieku. Trudno w tym
przypadku mówić o fortach, gdyż termin w
czasach budowy tych niezwykłych obiektów jeszcze nie funkcjonował.
Jako
pierwsza powstała twierdza
św. Michała. Znajduje się około 70 metrów na poziomem morza, całkowicie
górując nad szybenicką starówką. Badania architektoniczne i archeologiczne
udowodniły, że już od XI wieku wzgórze, na którym znajduje się obecnie
twierdza, było ufortyfikowane. Miejsce to nazywano Zamkiem św. Anny. Twierdzę
w obecnym kształcie pobudowano pod koniec
XV wieku. Dwa razy została
ona poważnie uszkodzona na skutek eksplozji magazynu prochu (1662 i
1752). Praktycznie do XIX wieku była powiązana z miejskimi murami obronnymi,
które to w większości zostały rozebrane w 1864 roku. Obecnie obiekt jest
odnawiany. Istnieją plany zamienienia go we współczesny amfiteatr.
Najefektowniejszym
obiektem szybenickiego zespołu twierdz jest
twierdza św. Mikołaja. Znajduje się ona w ujściu do Morza
Adriatyckiego rzeki Krka, na wyspie Ljulievac , w miejscu określanym jako
cieśnina św. Antoniego. Nazwa twierdzy wzięła się od nazwy benedyktyńskiego
klasztoru, który wcześniej znajdował się na tej wyspie. Jako datę początku
budowy umocnień przyjmuje się 30 kwietnia 1530 roku. Projektantem i
budowniczym był wenecjanin Sanmichell. Twierdza uzbrojona była w 32 działa,
miała chronić miasto i port Szybenik przed muzułmańskimi piratami. Forteca
zajmowana była przez wojska różnych armii (Wenecjanie, Francuzi, Austriacy,
armia jugosłowiańska). Największa modernizacja twierdzy nastąpiła w 1832
roku. Ostatecznie siły zbrojne opuściły ją w 1978 roku. Od tamtego czasu stała
się atrakcją turystyczną Szybenika.
Ciągłe tureckie zagrożenie weneckiego miasta-portu spowodowało konieczność
rozbudowy fortyfikacji, szczególnie w epoce lanych kul armatnich i zwiększonego
zasięgu dział. W rekordowo krótkim czasie , bo w ciągu kilku miesięcy 1646
roku Wenecjanie wznieśli jeszcze dwie twierdze: św.
Jana i barona
von Degenfeld (obecnie Šubićevac). Obie zaprojektował wenecjanin
Franciszek Antonio Leni. Twierdza św. Jana położona jest na najwyższym
punkcie okolicy (na wysokości 115 m.n.p.m) i góruje na całym Szybenikiem.
Pierwotnie obie twierdze stanowiły jeden zespół połączony za pomocą
kamiennych murów, fos, drewnianych palisad i parkanów. Już w 1647 roku oba
umocnienia wzięły aktywny udział w odparciu tureckiego oblężenia. Twierdza
barona von Degenfeld od 1912 roku jest obiektem o charakterze turystycznym.
Niestety w ostatnim czasie oba obiekty są zamknięte i remontowane.