Forty Gór Księżych

   Księże Góry stanowią dominujące wzniesienie skarpy pradoliny Wisły, miały kluczowe znaczenie dla obrony twierdzy. Były także najbardziej narażone na atak wojsk rosyjskich. Dlatego wzniesiono tu najmocniejsze umocnienia, łącznie z baterią pancerną. Forty stanowiły także osłonę dla linii kolejowych w kierunku Malborka i Jabłonowa. Forty Księżych Gór były wznoszone kilkuetapowo. Ostatecznie przyjęły postać grup warownych, tzw. "fest", unikalnych form niemieckich fortyfikacji, charakterystycznych raczej dla zachodnich granic cesarstwa (Metz, Diedenhofen, Mutzig).

WIELKA KSIĘŻA GÓRA
   W latach 1890-91 wybudowano schron piechoty (C), kolejny schron piechoty (D) i schron amunicyjny (E). Miały one konstrukcję ceglano-betonową o łącznej grubości sklepień 320 mm. Każdy schron piechoty był przeznaczony dla 108 żołnierzy. W latach 1894-96 zbudowano kolejny schron piechoty (A) i baterię pancerną (F) dla 4 haubic 150 mm w wieżach wz.93 (H.P.T.93).  Haubice mogły oddać do 4 strzałów na minutę na odległość do 7,2 km. Obsługę baterii stanowiło 63 żołnierzy i oficerów. Schron piechoty dla 158 żołnierzy był połączony z baterią przejściem podziemnym (poterną). Na obu skrzydłach umieszczono wieże obserwacyjne dla obserwatorów artylerii: wz. 94 (P.B.T.94) i wz. 96 (P.B.T.96). W 1898 roku wzniesiono kolejny schron piechoty (B), żelbetonowo-betonowy, dla 252 żołnierzy. Na szczycie fortu umieszczono odkrytą ziemną baterię dla 6 armat 120 mm. Zespół budowli uzupełniał 2-komorowy schron sanitarny (G). Całość otoczono płaskim wałem ziemnym z siecią drutu kolczastego i kratą forteczną. Długość fortu wynosiła ok. 600 m. Wał był broniony czołowo ogniem piechoty a także 10 armatami 53 mm w przewoźnych wieżach pancernych, umieszczonych w przygotowanych zawczasu podwójnych podkowiastych stanowiskach betonowych (F1-F5). Obronę wału wzmacniały wartownie  (H-M), z których dwie były wyposażone w obrotowe wieżyczki obserwatorów piechoty W.T. 90. 

                                                                                             MAŁA KSIĘŻA GÓRA 
   W1892 roku wybudowano schron piechoty (A) dla 90 żołnierzy, o konstrukcji ceglano-betonowej, w 1898 roku wzniesiono drugi schron piechoty (B), tym razem o konstrukcji betonowej, dla 165 żołnierzy. Obok schronów umieszczono ziemną baterię dla 6 armat 90 mm i ziemną baterię dla 6 armat 120 mm. Całość otoczono spłaszczonym wałem z płotem fortecznym i gęstą siecią drutu kolczastego. Długość fortu wynosiła ok. 350 m. Dla bezpośredniej ochrony fortu w wale umieszczono 2 wartownie (W2-W3) 2-komorowe dla 34 żołnierzy i 3 wartownie dla 17 żołnierzy (W1, W4, W5) a także 4 betonowe stanowiska dla przewoźnych wież armat 53 mm (F1-F2).

                                                                                              BATERIA KOLEJOWA 
   U podnóża Małej Księżej Góry wybudowano ok. 1905 roku Baterię Kolejową o charakterze ziemnym, blokującą linię kolejową do Malborka. Bateria posiadała 4 stanowiska ziemne dla armat.

STAN ZACHOWANIA:

FORTY KSIĘŻYCH GÓR są dość dobrze zachowane (aczkolwiek elementy stalowe zostały w dużej części skradzione). W schronach Małej Księżej Góry zwracają uwagę świetnie zachowane latryny. Na Wielkiej Księżej Górze zachowały się w dobrym stanie unikalne obrotowe wieże obserwatorów artylerii. Wieże haubic 150mm zostały w znacznej części uszkodzone przez złomiarzy, skradziono także wieżyczki obserwatorów piechoty. Na Małej Księżej Górze skradziono przed kilku laty kratę forteczną, niewielki odcinek zachował się jedynie w pobliżu bramy Wielkiej Księżej Góry. W schronach można jeszcze zobaczyć niemieckie napisy (zarówno XIX-wieczne, jak i okupacyjne).

   Obecnie oba forty znajdują się w rękach prywatnych, są porządkowane i częściowo restaurowane, ale ich zwiedzanie jest możliwe tylko po uzgodnieniu z właścicielami. 


BATERIA KOLEJOWA - bardzo dobrze zachowane obwałowania. Dostępna do zwiedzania.

 

powrót